Vakum Paketleme Makinesi, Vakum Makinesi Nedir? Vakum kelimesi köken itibarı ile Latince ye dayanmaktadır boşaltılmış, boş anlamına gelen ”vacuus” kelimesinden türetilmiştir. Dünyada vakum terimi ile akla ilk gelen vakumlu temizleme, ya da elektrik süpürgesi (vacuum cleaning) olurken, ülkemizde ise vakum kelimesi ile akla ilk gelen vakumlu paketlemedir. Vakumlama işlemi günümüzde bir ortamın, mekânın, yüzeyin ya da paketin havasının boşluğunun alınması anlamında kullanılmaktadır. Bu prensibi ürün paketlerine ilk uygulayan kişi 1940 yılında Karl Bosch dur.
Basitçe ifade edecek olursak, hava geçirgenliği olmayan bir poşet içinden oksijen ve diğer hava bileşenlerinin emilerek alınması yöntemidir. Burada poşet içinde oluşan negatif basınç sayesinde içerde hava kalmaz ve poşet yapısına bağlı olarak içindeki ürünün formunu alır. Vakum makinelerinin önemini tam anlamıyla kavrayabilmek için kısaca paketleme ve ambalaj geçmişimize bakmak gerekir. Paketleme tarihine bakıldığı zaman atalarımızın ürünleri muhafaza etmek için toprak, ağaç, taş, deri gibi doğal malzemeler ile saklama kapları yaptıkları görülür. Bu materyallerden yapılan saklama kapları ile hem ürünlerini muhafaza etmiş hem de bir yerden başka bir yere sevkiyatında zarar görmesini engellemeye çalışmışlardır. Daha sonra icat edilen cam, kâğıt ve metal ambalaj yöntemleri ile paketleme bambaşka bir şekle bürünmüştür. Paketleme sistemlerinde kullanılan en son ürün ise plastik malzemelerdir. 20.yy ın ortalarından itibaren hayatımıza giren plastik ambalajlama sistemi ile dünya yepyeni bir sektörle tanışmıştır. Gelişen dünyamızda ambalaj ve paketlemesi yapılan ürün sayısı her geçen gün daha da artmaktadır. Gıdadan tekstile sanayi ürünlerinden ham maddelere kadar hemen hemen her ürünün paketlenmesi zorunlu hale gelmiştir.
Doğru ve uygun şekilde paketlenmiş ürünler üreticilere büyük kazanç ve faydalar sağlarken, uygun paketlenmemiş ürünler hem zaman hem saygınlık hem de büyük maddi kayıplar vermektedir. Paketleme bir zamanlar sadece ürün muhafazası ve sevkiyatı için kullanılırken, günümüzde ürün reklam ve pazarlaması için en faydalı yöntemlerden biri haline gelmiştir. Bugün dünyadaki tüm pazarlama ve satış uzmanlarının ortak fikri; ambalaj ve paketlemesi iyi yapılan ürünlerin satışları ciddi şekilde artırdığı yönündedir.
Ayrıca bu en ekonomik pazarlama metodudur. Çünkü tüketicinin ürünle ilk teması ambalajı ile olmaktadır. Şayet müşteri ürün ambalajını beğenirse (dikkat ürünü değil) ürünü incelemekte ve satın alım eğilimi göstermektedir. Yapılan deneylerde ürünü inceleme eğilimi gösteren müşterilerin % 65- 70 oranında satın alım reaksiyonu gösterdikleri hatta bu oranın çocuklarda çok daha yüksek oranlarda olduğu ispatlanmıştır. Aynı durum toptan satılan büyük hacimli ambalajlar için de geçerlidir. Kalite algısını yükseltmek isteyen firmalar ürün paketlemesine azami seviyede hassasiyet göstererek en uygun ve verimli paketleme sistemini tercih etmektedir. Hatta bazı ülkelerde bu konu kişisel inisiyatiften çıkartılarak mevzuat haline getirilmiş ve hangi ürünlerin ne şekilde paketlenmesi gerektiği açıkça deklere edilmiştir. Örneğin bazı ülkelerde, çeşitli gıda ürünlerinin vakumlu paketleme yapılması zorunludur.Gümrüklere yollanan ürünler vakumlu paketlenmemiş ise ürüne dolaşım hakkı verilmemektedir.
Bir diğer konu ise dünyanın her yerinden pek çok mal ve hizmete ulaşabildiğimiz teknoloji çağında, bu ürünlerin nasıl sağlıklı zarar görmemiş, temiz bir şekilde paketlenmesi gerektiğidir. Artık dünyanın en uzak köşesinde üretilen ve çok çabuk bozulabilecek gıda ürünleri bile hızlı ve sağlıklı bir şekilde sevk edilebilmektedir. Tüm bu zikredilen sebeplerden dolayı paketleme ve ambalaj günümüzün en önemli ve değerli sektörlerinden biri haline gelmiştir.
Vakum Paketleme Sistemi
Vakum paketleme sistemi ve vakum makinesi ise bu sürecin en son halkalarından birini temsil etmektedir. Şuan üretilen vakum makineleri ile hemen hemen her ürünün vakum paketlemesi yapılabilmektedir. Vakum paketleme makineleri ile paketlenen ürünlerin orijinalliği korunur, pigment değerleri değişmez, hacim farklılığına uğramaz, mineral değerleri sabit kalır, tat ve koku özellikleri muhafaza edilir. Ürünlerin oksijenle teması kesildiği için gıda ürünlerinde raf ömrünü oldukça uzatır, diğer endüstriyel ürünlerde de oksitlenmeyi engelleyerek kullanım sürelerini uzatır.
Son teknoloji kullanılarak üretilen vakum makineleri artık sadece vakumlama fonksiyonunu yerine getirmekle kalmayıp, ürüne ve talebe göre poşet içine fazladan koruyucu gaz takviyesi de yapabilmektedir. Böylece daha hassas ürünlerin uzun süreler bozulmadan saklanması sağlanmaktadır. Vakum makineleri ile paketlenen ürünler depolama şartları ne kadar kötü olsa da dış ortamdan etkilenmez özgün yapısını uzun süre muhafaza eder. Bu da işletmelere stok maliyeti açısından büyük kolaylıklar sağlar.
Bir diğer önemli konu ise vakumlanan ürünler paket içinde hareket kabiliyetini yitirir. Yani ürün paket içinde hareket edemez, akışkanlığını kaybeder. Bu da ürünlerin birbirine sürtme ve temastan kaynaklanan zararlar vermesini önler. Diğer taraftan ambalaj içindeki hava alındığı için, paket hacmi ciddi şekilde küçülür bu da nakliye esnasında ciddi avantaj sağlar. Gelişen teknoloji ile birlikte vakum makineleri de yenilenmiştir. Gövdesinde kullanılan paslanmaz çelik modeller her türlü nemli ortamda kullanılabilmektedir. Ayrıca suya ve neme dayanıklı elektrik aksamı ile makineler komple yıkanabilir özelliklerde imal edilebilmektedir.
Yatay ve dikey paketleme prensibine göre dizayn edilebilen makineler ihtiyaca göre her ebat ve ağırlıktaki ürünün paketlenmesine imkân vermektedir. Vakum makineleri 50 gr. 1000 kg arasındaki değişik hacim ve kilodaki ürünlerin vakumlu paketlenmesine imkan vermektedir. Vakumlama işleminin ardından poşetler makine tarafından mühürlenir ve ürünün dış atmosferle olan bağlantısı tamamen kesilir. Gelişen poşet teknolojisi de vakum paketlemede büyük bir rol oynamaktadır.
Vakum makinelerinde kullanılan poşetler her istek ve talebe cevap verebilecek özelliklerde imal edilmektedir. Örneğin gün ışığı ve güneşin UV ışınlarından zarar görebilecek hassas ürünler için alüminyum folyo alaşımlı poşetler kullanılabilmektedir. Bununla birlikte istenen her ebatta üretilebilen poşetler büyük kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Bazı vakum makineleri münferit olarak kullanılabilirken bazıları dolum ve aktarma birimlerine entegre edilerek sistem içerisinde kullanılabilmektedir. Hatta bazı vakum makineleri tam otomatik olarak imal edilmekte ve dolum aktarma paketleme ve istifleme gibi süreçleri baştan sona kendi bünyesinde gerçekleştirebilmektedir. Hemen hemen her sektörün paketleme işlevinde kullanılabilen vakum makineleri özellikle kuru gıdalar, kabuklu kabuksuz yemişler, hassas gıdalar, kolay bozulmaya müsait yiyecekler, et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, sanayi ürünleri ve buna benzer pek çok üründe kullanılmaktadır.
Günümüzde özellikle gıda sektöründe temiz ve sağlıklı besinlere ulaşım ihtiyacı, en önemli ve hayati konu başlıklarından biri haline gelmiştir. Virüs ve bulaşıcı hastalıkların her geçen gün hayatımızı daha da fazla etkilediği dünyamızda temiz, yıpranmamış, dış ortamdan etkilenmemiş ürünlere olan ihtiyaç da artmaktadır. Bu ihtiyaçların karşılanmasında ve insan sağlığının korunmasındaki en önemli yardımcılardan biri de vakum makineleri ile paketlenmiş ürünlerin üretilmesidir.
Dünya genelinde her geçen gün vakum makinelerine olan talep daha da artmakta ve bu paketleme yönteminin önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Vakum makineleri sağladıkları bütün bu avantajlarla insanoğluna hizmet noktasında en faydalı teknolojik sistemlerden biridir.
